Sign In

Cục Viễn thám Quốc gia Tổng hợp Nhu cầu Dữ liệu Viễn thám từ các Đơn vị Trực thuộc Bộ

Cục Viễn thám Quốc gia tổng hợp nhu cầu dữ liệu viễn thám từ các đơn vị trực thuộc Bộ. Bảng tổng hợp nhu cầu này là cơ sở quan trọng để triển khai hiệu quả nhiệm vụ thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám theo Quyết định số 681/QĐ-BNNMT, nhằm hỗ trợ tăng trưởng ng

08:57 19/09/2025

Chọn cỡ chữ A a  

trợ tăng trưởng ngành nông nghiệp và môi trường.

            Mục đích chính của việc tổng hợp nhu cầu này là để tối ưu hóa việc thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám, phục vụ các nhiệm vụ trọng điểm. Cụ thể, dữ liệu viễn thám được ứng dụng để: (1) Quan trắc, giám sát và quản lý: Hỗ trợ giám sát vùng trồng, cơ sở nuôi, đánh giá sản lượng cây trồng, và kiểm kê rừng; (2) Dự báo và cảnh báo sớm: Theo dõi thời tiết, đất đai, sâu bệnh, giúp nông dân tối ưu hóa sản xuất. Đồng thời, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm cho hạn hán và xâm nhập mặn; (3) Nông nghiệp thông minh: Sử dụng cảm biến để theo dõi độ ẩm đất, dinh dưỡng cây trồng, và tự động hóa hệ thống tưới tiêu; (4) Phát hiện bệnh sớm: Sử dụng hình ảnh vệ tinh và thiết bị bay không người lái để phát hiện bệnh cây trồng; (5) Hoàn thiện cơ sở dữ liệu ngành: Góp phần xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu cơ bản của ngành nông nghiệp và môi trường, giúp công tác điều hành được chính xác và kịp thời.

      Sau khi gửi công văn tới các đơn vị trực thuộc Bộ, Cục Viễn thám Quốc gia đã nhận được 12/36 văn bản đăng ký. Trong đó, 7 văn bản có nhu cầu cụ thể về dữ liệu, với các ứng dụng đa dạng: (1) Trường Đại học Thủy lợi: Nghiên cứu sự bồi lăng phù sa ở bãi biển Trà Cổ, nghiên cứu sự thay đổi dung tích hồ chứa, và giám sát hạn hán, xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL); (2) Cục Quản lý đất đai: Phục vụ các nhiệm vụ điều tra, đánh giá môi trường đất, quan trắc tài nguyên đất trên phạm vi toàn quốc và vùng Tây Nguyên; (3) Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm: Cần dữ liệu để điều tra rừng toàn quốc (chu kỳ 5 năm), kiểm kê rừng (10 năm), và theo dõi diễn biến rừng hàng năm; (4) Cục Bảo tồn Thiên nhiên và Đa dạng Sinh học: Nghiên cứu giải pháp và công nghệ hỗ trợ kiểm kê, quan trắc đa dạng sinh học tại Vườn quốc gia Xuân Thủy và Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Thái Thụy; (5) Cục Kinh tế và Hợp tác Phát triển Nông thôn: Sử dụng dữ liệu cho đề án xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn; (6) Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai: Sử dụng dữ liệu để dự báo nguồn nước, xây dựng kế hoạch sử dụng nước cho sản xuất nông nghiệp mùa lũ ở ĐBSCL; (7) Cục Quản lý và Xây dựng Công trình Thủy lợi: Chưa có nhu cầu cụ thể.

Các đơn vị có nhu cầu dữ liệu viễn thám đăng ký sử dụng các loại ảnh như: VNREDSat-1, SPOT6, SPOT5, KOMPSAT 3A, và dữ liệu ảnh khác tùy theo mục đích nghiên cứu.

 

            Cục Viễn thám Quốc gia hiện đang khai thác và quản lý các nguồn dữ liệu chính để đáp ứng nhu cầu của các đơn vị: (1) Trạm thu nhận - xử lý dữ liệu ảnh viễn thám: Cục vận hành hệ thống thu nhận dữ liệu từ các vệ tinh quang học như VNREDSat-1 (của Việt Nam), SPOT 6 (của Tập đoàn Airbus, Pháp) và KOMPSAT-3A (của Hàn Quốc). Các dữ liệu này được cung cấp dưới dạng ảnh đã thu nhận từ quá khứ hoặc ảnh thu nhận mới; (2) Cơ sở dữ liệu viễn thám quốc gia: Lưu trữ và cung cấp các sản phẩm ảnh đã được xử lý từ các dự án, đề án chuyên môn đã thực hiện; (3) Giám sát nhanh: Cung cấp ảnh Radar và quang học độ phân giải trung bình và thấp từ nhiều nguồn khác nhau để giám sát và dự báo thiên tai; (4) Mua ảnh độ phân giải cao và siêu cao: Cục sẽ mua dữ liệu ảnh khi có nhu cầu đặc thù của các cơ quan hoặc phục vụ các đề án, dự án đã được phê duyệt.

            Dữ liệu viễn thám quang học rất nhạy cảm với điều kiện thời tiết như mây, mù và mưa bão. Do đó, việc xác định thời điểm thu nhận ảnh phù hợp cho từng khu vực là cực kỳ quan trọng. Báo cáo đã phân tích đặc điểm khí hậu của 7 vùng trên lãnh thổ Việt Nam để đề xuất thời gian thu ảnh hiệu quả nhất: (1) Vùng Tây Bắc và Đông Bắc: Thời điểm tốt nhất là từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau, khi thời tiết khô ráo, ít mây; (2) Đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ: Thời điểm thu ảnh hiệu quả nhất là từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau; (3) Nam Trung Bộ: Thời điểm thuận lợi nhất là từ tháng 1 đến tháng 8 cùng năm; (4) Tây Nguyên: Giai đoạn lý tưởng để thu ảnh là từ tháng 10 đến tháng 3 năm sau; (6) Nam Bộ: Các tỉnh không có biển nên thu ảnh từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau, trong khi các tỉnh ven biển nên thu từ tháng 2 đến tháng 4 hàng năm.

            Dựa trên nhu cầu tổng hợp và phân tích khí hậu, Cục Viễn thám Quốc gia đã đề xuất kế hoạch thu nhận dữ liệu cụ thể từ tháng 8 đến tháng 12 năm 2025 cho các đơn vị có nhu cầu. Ví dụ: Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai: Dự kiến thu nhận ảnh VNREDSat-1, SPOT6, KOMPSAT 3A từ tháng 8 đến tháng 12/2025; Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm: Thu nhận ảnh SPOT6 trên toàn quốc, dự kiến từ tháng 8 đến tháng 12/2025; Cục Quản lý đất đai: Kế hoạch thu nhận dữ liệu chụp mới VNREDSat-1 và SPOT6 trên cả nước, từ tháng 8 đến tháng 12/2025.

Các đơn vị trực thuộc Bộ đang tích cực tìm hiểu và ứng dụng viễn thám vào nhiều lĩnh vực, từ quản lý rừng, đất đai, tài nguyên nước đến giám sát thiên tai. Để phát triển hơn nữa các ứng dụng này, Cục Viễn thám Quốc gia đề xuất tổ chức thêm nhiều buổi giới thiệu và tập huấn về công nghệ viễn thám, giúp nâng cao kiến thức và thúc đẩy việc ứng dụng công nghệ viễn thám rộng rãi hơn trong các ngành nghề khác nhau.

Lê Minh Quang

Ý kiến

Ứng dụng công nghệ viễn thám trong quản lý mùa màng

Một trong những công ty bảo vệ mùa màng hàng đầu của Ấn Độ đã khai thác sức mạnh của công nghệ cảm biến từ xa để tăng cường tương tác với nông dân. Bằng cách cung cấp những hiểu biết có giá trị về quản lý mùa màng, bao gồm các khía cạnh như dinh dưỡng, tưới tiêu và kiểm soát dịch hại. Công ty đã cải thiện hiệu quả của các chiến lược bảo vệ mùa màng và củng cố mối quan hệ với cộng đồng nông dân. Phương pháp tiếp cận công nghệ tiên tiến này đã chứng minh là một bước ngoặt, cho phép nông dân tối ưu hóa các hoạt động nông nghiệp của họ và tăng năng suất.

VNREDSat‑1 – Đôi mắt quét từ không gian với bộ dữ liệu phủ trùm Việt Nam

Khai mở kỷ nguyên quan sát Trái Đất của Việt Nam, vệ tinh VNREDSat‑1 (Natural Resources, Environment and Disaster Monitoring Satellite) do Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam hợp tác với EADS Astrium (Cộng hoà Pháp) phát triển, mang đến một bộ nền ảnh vệ tinh viễn thám phủ khắp lãnh thổ nước nhà.