Ngày 16/10/2025, thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa đã có buổi làm việc với Cục Viễn thám quốc gia về nội dung và tiến độ thực hiện Dự thảo Thông tư Quy định kỹ thuật vận hành Công trình hạ tầng thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám.Hình 1: Toàn cảnh buổi làm việcQuy trình kỹ thuật vận hành trạm thu ảnh vệ tinh quy định tại thông tư số 39/2015/TT-BTNMT mới đang tập trung vào việc đưa ra các quy trình kỹ thuật cơ bản để vận hành trạm thu ảnh vệ tinh mà chưa bao gồm trạm điều khiển cũng như các hệ thống liên quan khác. Trong khi đó, công trình hạ tầng thu nhận dữ liệu viễn thám tại Việt Nam đã và đang được Nhà nước quan tâm đầu tư xây dựng bao gồm các trạm thu ảnh vệ tinh (trạm thu ảnh vệ tinh SPOT6/7 và vệ tinh VNREDSat-1, trạm thu ảnh vệ tinh KOMPSAT-3A, trạm thu ảnh vệ tinh Lotusat-1) và trạm điều khiển vệ tinh (trạm điều khiển vệ tinh VNREDSat-1, trạm điều khiển vệ tinh Lotusat-1) và tương lai là trạm điều khiển vệ tinh của Ấn Độ (đặt tại Bình Dương), trạm thu ảnh viễn thám COSMO Skymed. Hình 2: Ăng ten điều khiển vệ tinh VNREDSat-1Từ thực tiễn nêu trên, Cục Viễn thám quốc gia đã xây dựng mới quy định kỹ thuật vận hành công trình hạ tầng thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám bao gồm các quy trình kỹ thuật về vận hành hệ thống điều khiển vệ tinh (bao gồm cả quy trình vận hành vệ tinh và các hệ thống/quy trình liên quan khác) và vận hành trạm thu dữ liệu ảnh viễn thám. Thông tư được xây dựng bảo đảm tính thống nhất, khả thi, phù hợp với đặc thù công nghệ viễn thám, tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý, vận hành và khai thác công trình hạ tầng thu nhận dữ liệu ảnh viễn thám. Hình 3: Ăng ten điều khiển và thu nhận vệ tinh Lotusat-1Theo dự thảo của thông tư, các quy định kỹ thuật vận hành trạm điều khiển vệ tinh viễn thám được quy định tại Chương III và với 10 điều cụ thể như sau:Điều 10. Lập kế hoạch nhiệm vụĐiều 11. Công tác chuẩn bị trước phiên liên lạc vệ tinh viễn thámĐiều 12. Trong phiên liên lạc vệ tinh viễn thámĐiều 13. Sau phiên liên lạc vệ tinh viễn thámĐiều 14. Báo cáo kết quả vận hành vệ tinhĐiều 15. Vận hành trạm điều khiển vệ tinh viễn thám theo yêu cầu khẩn cấpĐiều 16. Công tác phối hợp vận hành với trạm thu dữ liệu viễn thám Điều 17. Xử lý sự cố kỹ thuậtĐiều 18. Bảo trì, bảo dưỡng hệ thống trạm điều khiển vệ tinh viễn thámĐiều 19. Đánh giá chất lượng và hiệu chuẩn cảm biến viễn thám. Các điều 11, 12,13 là các điều quy định kỹ thuật đặc trưng của Trạm điều khiển vệ tinh với nội dung cụ thể như sau:Điều 11. Công tác chuẩn bị trước phiên liên lạc vệ tinh viễn thám1. Kiểm tra lịch vận hành.a) Xác định nhiệm vụ của phiên liên lạc vệ tinh và thời gian cụ thể;b) Kiểm tra xác nhận nội dung kế hoạch nhiệm vụ của phiên liên lạc vệ tinh tại Điều 10 đã được đưa vào hệ thống;c) Kiểm tra xác nhận dữ liệu quỹ đạo của vệ tinh đã được cập nhật mới nhất trên hệ thống.2. Kiểm tra hệ thống hạ tầng kỹ thuật.a) Kiểm tra điều kiện nhiệt độ, độ ẩm của phòng máy chủ, phòng lắp đặt thiết bị điều khiển ăng-ten đảm bảo theo yêu cầu kỹ thuật được quy định tại Điều 5 Thông tư này; b) Kiểm tra kết nối giữa hệ thống điều khiển vệ tinh viễn thám và hệ thống ăng-ten;c) Kiểm tra các thiết bị trong phòng máy chủ, phòng điều khiển ăng-ten: tình trạng hoạt động, các cấu hình của các máy chủ điều khiển vệ tinh và máy chủ thu nhận, xử lý và lưu trữ tín hiệu. Đảm bảo hệ thống điều khiển vệ tinh và hệ thống ăng-ten hoạt động ổn định, không có lỗi phần mềm hay phần cứng; d) Kiểm tra sự đồng bộ về thời gian giữa hệ thống điều khiển ăng-ten và hệ thống xử lý tín hiệu;đ) Kiểm tra trạng thái sẵn sàng hoạt động của các thiết bị bao gồm: ăng-ten, thiết bị điều khiển ăng-ten, thiết bị chuyển đổi tần số, thiết bị dò tín hiệu, thiết bị đo phổ, bộ điều chế và giải điều chế tín hiệu, thiết bị định vị toàn cầu, thiết bị đo gió.Điều 12. Trong phiên liên lạc vệ tinh viễn thám1. Giám sát, đánh giá quá trình tự động bám của ăng-ten theo vệ tinh để đảm bảo truyền và nhận tín hiệu ổn định và liên tục khi vệ tinh đi vào vùng hoạt động của ăng-ten.2. Thực hiện truyền lệnh và thu nhận tín hiệu theo thời gian thực, kiểm tra cường độ tín hiệu và chất lượng tín hiệu trong quá trình truyền nhận, khi có sự cố như nhiễu tín hiệu, mất tín hiệu, cần thực hiện các biện pháp xử lý kịp thời.3. Giám sát và theo dõi tình trạng hoạt động của vệ tinh viễn thám bao gồm: quỹ đạo, năng lượng, tư thế, tín hiệu kết nối, cảm biến thu quét, nhiệt độ và phần mềm trong mỗi phiên liên lạc để đảm bảo vệ tinh hoạt động ổn định. 4. Giám sát và theo dõi hệ thống thiết bị hạ tầng trạm điều khiển vệ tinh viễn thám bao gồm hệ thống điều khiển vệ tinh, hệ thống ăng-ten, hệ thống phụ trợ để đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định.Điều 13. Sau phiên liên lạc vệ tinh viễn thám1. Tính toán các thông số quỹ đạo, tư thế vệ tinh.2. Phân tích, đánh giá tình trạng vệ tinh viễn thám, kết quả thực hiện nhiệm vụ của phiên làm việc.3. Cập nhật kế hoạch nhiệm vụ cho phiên liên lạc vệ tinh viễn thám tiếp theo.Điều 14. Báo cáo kết quả vận hành vệ tinh1. Thông tin chính trong sổ trực ghi lại kết quả ca trực hằng ngày theo Mẫu số 02 tại Phụ lục kèm theo Thông tư này.2. Xây dựng các báo cáo định kỳ hằng tháng, quý, năm và theo yêu cầu đột xuất của cơ quan quản lý nhà nước về viễn thám theo Mẫu số 03 tại Phụ lục kèm theo Thông tư này. Kỳ báo cáo được quy định như sau: a) Báo cáo định kỳ hằng tháng: Tính từ ngày 15 tháng trước đến ngày 14 của tháng thuộc kỳ báo cáo.b) Báo cáo định kỳ hằng quý: Tính từ ngày 15 của tháng trước kỳ báo cáo đến ngày 14 của tháng cuối quý thuộc kỳ báo cáo.c) Báo cáo định kỳ hằng năm: Tính từ ngày 15 tháng 12 năm trước kỳ báo cáo đến ngày 14 tháng 12 của kỳ báo cáo. Ngoài ra, Điều 19. Đánh giá chất lượng và hiệu chuẩn cảm biến viễn thám cũng là điểm rất mới so tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động đánh giá chất lượng cảm biến vệ tinh viễn thám, hoạt động đòi hỏi chuyên môn và năng lực công nghệ cao. Kết luận buổi làm việc, thứ trưởng Nguyễn Thị Phương Hoa nhấn mạnh quy định kỹ thuật vận hành phải rõ ràng để bảo đảm tính chính xác, minh bạch và khả thi. Thứ trưởng đề nghị Cục Viễn thám Quốc gia tiếp thu đầy đủ ý kiến thẩm định của Vụ Pháp chế và các cơ quan liên quan, sớm hoàn thiện dự thảo Thông tư để trình Bộ trưởng xem xét, ban hành.