Thông tư 60/2025/TT-BNNMT: Tạo đột phá, nâng tầm khuyến nông từ cơ sở

Thông tư 60/2025/TT-BNNMT: Tạo đột phá, nâng tầm khuyến nông từ cơ sở

Ngày 14 tháng 10 năm 2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Thông tư số 60/2025/TT-BNNMT, hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của đơn vị sự nghiệp công lập thực hiện công tác khuyến nông cấp tỉnh và cấp xã. Văn bản này ra đời không chỉ để thay thế các quy định cũ mà còn mang một tinh thần đổi mới mạnh mẽ, được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích thực sự cho hệ thống khuyến nông Việt Nam, đặc biệt là ở cấp cơ sở.

Tinh thần cốt lõi: Hướng về cơ sở, trao quyền chủ động

Thông tư 60/2025/TT-BNNMT định nghĩa rõ ràng, khuyến nông là hoạt động chuyển giao tiến bộ kỹ thuật, thông tin, truyền bá kiến thức và đào tạo tay nghề cho nông dân trong nhiều lĩnh vực nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ môi trường và xây dựng nông thôn mới. Điểm cốt lõi của thông tư là thiết lập một hệ thống khuyến nông hai cấp rõ ràng và có sự phân định rành mạch về vai trò:

1. Cấp tỉnh: Là trung tâm khuyến nông cấp tỉnh, một đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường. Trung tâm này đóng vai trò tổ chức thực hiện các hoạt động khuyến nông trên quy mô toàn tỉnh, đồng thời giữ vai trò "nhạc trưởng" trong việc hướng dẫn, điều phối, và hỗ trợ cho cấp xã.
2. Cấp xã: Là đơn vị sự nghiệp công lập thuộc Ủy ban nhân dân cấp xã, được giao nhiệm vụ thực hiện công tác khuyến nông tại địa phương.

Sự phân định này khẳng định vai trò tối quan trọng của khuyến nông cấp xã – cánh tay nối dài trực tiếp và hiệu quả nhất đến từng người nông dân. Đây là cấp gần dân nhất, hiểu rõ nhất những khó khăn, đặc thù và tiềm năng của địa phương mình.

Những điểm đột phá so với quy định cũ

Thông tư 60/2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ ngày 15 tháng 10 năm 2025 và đặc biệt, đã bãi bỏ Điều 8 của Thông tư số 15/2015/TT-BNNPTNT – quy định trước đây về các tổ chức sự nghiệp thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. So với quy định cũ, Thông tư 60 mang đến nhiều điểm đột phá mang tính chiến lược:

• Nâng cao địa vị pháp lý và vai trò của khuyến nông cấp xã: Nếu trước đây, vai trò của khuyến nông cấp xã còn khá mờ nhạt và phụ thuộc nhiều vào sự chỉ đạo từ cấp trên, thì Thông tư 60 đã dành riêng Điều 3 để quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của đơn vị này. Lần đầu tiên, đơn vị khuyến nông cấp xã được định vị là một đơn vị sự nghiệp công lập có chức năng cung ứng dịch vụ công cơ bản, thiết yếu. Đây là một sự công nhận chính thức, tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động của họ.
• Trao quyền tự chủ về nhân sự cho cấp xã: Đây có thể xem là điểm đột phá lớn nhất. Khoản 3, Điều 3 của thông tư quy định: "Hội đồng nhân dân cấp xã quyết định số lượng viên chức khuyến nông cấp xã cho phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ", dựa trên quy mô sản xuất và chỉ tiêu biên chế được giao. Điều này đã trao quyền tự chủ rất lớn cho chính quyền địa phương cấp xã trong việc xây dựng đội ngũ của mình, thay vì phải tuân theo một khuôn mẫu cứng nhắc từ trên xuống. Họ có thể linh hoạt bố trí nhân sự phù hợp với đặc thù nông nghiệp của xã mình (xã trồng lúa, xã chăn nuôi, xã làm du lịch nông nghiệp...).
• Mở rộng và hiện đại hóa nhiệm vụ khuyến nông: Nhiệm vụ của cả hai cấp khuyến nông đã được cập nhật để phù hợp với xu thế phát triển nông nghiệp hiện đại, bền vững và thị trường. Các nhiệm vụ mới bao gồm:
  • Phát triển du lịch nông thôn và sản phẩm OCOP.
  • Thúc đẩy nông dân khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo.
  • Tham gia vào chuyển đổi số, nghiên cứu khoa học, công nghệ.
  • Hướng dẫn, hỗ trợ xây dựng và phát triển vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Những nhiệm vụ này cho thấy khuyến nông không còn đơn thuần là "dạy nông dân cày cấy" mà đã trở thành hoạt động tư vấn, dịch vụ toàn diện, hỗ trợ nông dân từ sản xuất đến chế biến, xây dựng thương hiệu và tiêu thụ sản phẩm.
• Cơ chế phối hợp rõ ràng, hiệu quả hơn: Thông tư xác định rõ vai trò của trung tâm khuyến nông cấp tỉnh là hướng dẫn, điều phối, đôn đốc, hỗ trợ công tác khuyến nông xã. Mối quan hệ này mang tính hợp tác, hỗ trợ chuyên môn thay vì chỉ đạo hành chính một chiều, tạo ra sự liên kết chặt chẽ và hiệu quả hơn giữa hai cấp.

Để triển khai hiệu quả thông tư: Trách nhiệm của các cấp

Thông tư 60/2025/TT-BNNMT là một công cụ pháp lý tiến bộ, nhưng để biến những quy định trên giấy thành hiện thực sinh động, cần sự vào cuộc quyết liệt và đồng bộ của các cấp, các ngành.

Đối với cấp trung ương (Bộ Nông nghiệp và Môi trường)

Bộ cần tiếp tục vai trò chỉ đạo, ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết nếu cần thiết. Quan trọng hơn, bộ cần tổ chức các hoạt động giám sát, kiểm tra việc triển khai tại các địa phương, kịp thời nắm bắt các vướng mắc để có sự điều chỉnh, giải quyết theo thẩm quyền.

Đối với cấp tỉnh (Ủy ban nhân dân và Sở Nông nghiệp và Môi trường)

• Tham mưu và kiện toàn tổ chức: Sở Nông nghiệp và Môi trường phải chủ động tham mưu cho UBND cấp tỉnh nhanh chóng kiện toàn lại cơ cấu tổ chức của trung tâm khuyến nông tỉnh và các đơn vị khuyến nông cấp xã theo đúng tinh thần của thông tư.
• Ban hành chính sách địa phương: Xây dựng và ban hành các cơ chế, chính sách riêng của tỉnh về hoạt động khuyến nông, đặc biệt là chế độ đãi ngộ cho đội ngũ cộng tác viên khuyến nông và khuyến nông cộng đồng để thu hút người tài, người có tâm huyết.
• Nâng cao năng lực: Trung tâm khuyến nông cấp tỉnh phải xây dựng ngay kế hoạch và tổ chức các chương trình đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ một cách thực chất cho đội ngũ khuyến nông cấp xã, giúp họ đủ sức gánh vác những nhiệm vụ mới và nặng nề hơn.

Đối với cấp xã (Ủy ban nhân dân và Hội đồng nhân dân cấp xã)

Đây là cấp có trách nhiệm thực thi trực tiếp và quan trọng nhất.

• Quy định nhiệm vụ cụ thể: UBND cấp xã phải nhanh chóng ban hành quyết định quy định nhiệm vụ khuyến nông cụ thể cho đơn vị sự nghiệp công lập thuộc quyền quản lý của mình.
• Quyết định biên chế hợp lý: HĐND cấp xã cần thực hiện nghiêm túc quyền hạn của mình, tiến hành khảo sát, đánh giá thực trạng sản xuất nông nghiệp tại địa phương để quyết định số lượng viên chức khuyến nông một cách khoa học, hợp lý, tránh lãng phí hoặc quá tải.
• Tuyển dụng và quản lý: Chủ tịch UBND cấp xã phải chỉ đạo tổ chức công tác tuyển dụng, sử dụng và quản lý viên chức khuyến nông một cách công khai, minh bạch, đảm bảo chọn được người có năng lực thực sự.
• Củng cố lực lượng nòng cốt: Phải củng cố và nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ khuyến nông cộng đồng và lực lượng cộng tác viên, xem đây là mạng lưới chân rết quan trọng tại các thôn, bản.

Thông tư 60/2025/TT-BNNMT thực sự là một văn bản pháp lý mang tầm nhìn chiến lược, thể hiện rõ tư duy đổi mới trong quản lý nhà nước về nông nghiệp. Bằng việc trao quyền tự chủ mạnh mẽ hơn cho cấp xã, hiện đại hóa các nhiệm vụ và tạo ra một hành lang pháp lý rõ ràng, thông tư hứa hẹn sẽ "cởi trói" cho hệ thống khuyến nông, giúp nó hoạt động hiệu quả, linh hoạt và gần gũi hơn với người nông dân. Sự thành công của thông tư sẽ là một đòn bẩy quan trọng, góp phần thực hiện thành công mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới văn minh, hiện đại.